Een moordfantasie
Hoe we bij De Verhulstjes terechtkomen, wie zal het zeggen? Misschien de gedachte ‘het kan altijd erger’. Overal zit mens, een opgewekte verkenning van opdringerige verschijningsvormen, biedt welgekomen afleiding. Wilde frisheid! Na De Maagd Marino (Libris Literatuur Prijs, 2011), het verhaal van een dubieuze vennootschap, is de nieuwste Petry een zuivere afrekening: ‘Het doelwit heeft een naam. Hij heet Max De Man’ (p.33). Een moordfantasie.
Alleen de toekomst toont nog karakter
‘De trekken worden met de dag doordringender en boosaardiger’ lezen we in een mail van Kasper Kind, de centrale figuur en verteller in de roman. ‘Het onderwerp Céline laat zich niet zomaar negeren’. Als ‘de oom uit het bos’ moet zijn reactie blijk geven van gewetensvolle betrokkenheid nu zijn zus Eva (een minuut jonger dan hij) duidelijk niet in haar gewone doen is: ‘Heb ik soms wat verkeerd gedaan? Had ik niet het recht een paar serieuze vragen te stellen bij haar beslissing om haar studie op te geven?’ De vraagsteller (prijzig broekpak, zwartbruin pagekapsel, consultant) “weet iets van groepsdynamiek”, ‘het staccato van haar hakken is al van ver te horen ... Tak-tak-tak-tak. Daar is Eva. Mevrouw dr. E. Kind’. Haar "Lieve broer" denkt er het zijne van hoe ze op jongelui overkomt: ‘Als iemand die voor de politie werkt?’ Hijzelf (een kluizenaar) is al jaren beheerder in een beukenbos. In zijn reply kunnen we zijn voorstelling (waardering) van Célines perspectief volgen.
Hoe grimmig ziet er een modelkaart van de toekomstige aarde eruit in haar tooi van onheilskleuren: geel staat voor uitdroging, oranje voor woestijnvorming, rood voor onbewoonbaarheid en zwart voor levensonvatbaarheid. En aan de randen van dat continentale ramppalet zijn halve landen en hele steden onder het expanderende blauw van de oceanen verdwenen.
Vluchtige gezichten
Kasper Kint voelt zich een zonderling, blijkbaar heeft hij bepaalde ontwikkelingen gemist. 'Hoe komt het dat een figuur als Max (met zijn wijnkelder en zijn hond Hope), die van top tot teen is opgetrokken uit voorspelbare frases en klinkklare sentimentaliteit, op zoveel gehoor kan rekenen?' Hij heeft het niet begrepen op de soort moraalfilisters die de schermen domineert: 'Het is onze verdomde plicht om. We kunnen niet langer toekijken hoe. Een schande dat in de eenentwintigste eeuw nog steeds... Allemaal woorden, opiniemakerwoorden, die geen mens in een eerlijk gesprek van vriend tot vriend in de mond zou nemen en die nog nooit iets goeds hebben bewerkstelligd.'
Overal dat geschetter van verontwaardiging. Dat spervuur van gekijf. Altijd weer diezelfde taalklonters die zich als bloedstolsels vastzetten in ons brein en ons vermogen tot waarachtig spreken doen afsterven.
Petry (Kasper Kint) is een virtuoze observator: 'Vroeger zouden wij gelachen hebben om zo veel opgeblazenheid. We hadden die aanstellers gewoon uitgefloten en hun ingebeelde autoriteit op hoongelach onthaald en zijzelf zouden hun nummertje lang niet zo dikdoenerig hebben kunnen opvoeren als vandaag. Hoe ongeremd we toen nog waren!' En het contrast, de eenentwintigste-eeuwers: 'gebrainwashte papegaaien en gefotoshopte poseurs. Ons innerlijk leven afgevlakt tot een laagje pixels'
Het komt er niet langer op aan jezelf te kennen, het gaat erom anderen het gevoel te geven dat ze jou kennen. Het ultieme ideaal is dat zij jou zien zoals jij jezelf ziet en dat jij jezelf ziet zoals zij jou zien. Transparantie heet dat en simplisme is de prijs die ervoor betaald moet worden.
Terug naar de natuur
Genoeg Max De Man, er is een tijd voor alles. Al is radicaliseren écht geen kinderspel vernemen we: ‘lang niet zo simpel als het in de terroristenrubriek wel eens wordt voorgesteld.’ Meesterlijk hoe dat einde verweven wordt: 'Terwijl ik in de doodse stilte een wandeling aan het maken was door een Fins sparrenbos, weelderig bekleed met varens en kussens van felgroen mos, werd ik staande gehouden door een spies van bovenlicht die binnendrong in het duister... Want eeuwigheid dient niet te worden opgevat als de onvoorstelbare duur der dingen maar als hun opheffing in een flits van tijdeloosheid. Een opwaartse vlaag van verrukking grijpt je bij je vel'.
Nog een woord van dank aan de superstorm Arlette.
Soms deed de ravage denken aan een platgebombardeerde stad, al waren het dan geen skeletten van steen en beton die afstaken tegen de hemel maar uiteengereten bladkronen en doormidden gebroken boomstammen. In lijn met onze eigen nagenoeg sprakeloze verbijstering viel er nergens een vogelgeluid te horen. Over het hele bos hing een onnatuurlijke stilte, op het zachte gedruis van de regen na.
Yves Petry (1967) is een van de belangrijkste schrijvers van Vlaanderen. Hij won onder meer de Libris Literatuur Prijs, de BNG Nieuwe Literatuurprijs, de Inktaap en de Tzumprijs voor beste literaire zin van het jaar.
Overal zit mens - een moordfantasie van Yves Petry is uitgegeven bij Das Mag. 250 blz. ISBN: 9789493248526
ความคิดเห็น